Anayasa Mahkemesi, 3095 s. Kanun’un 1. Maddesinde Düzenlenen Kanuni Faiz Hükmünün Sözleşmeden Kaynaklanmayan Borç İlişkileri Bakımından İptaline Karar Verdi
Giriş
Anayasa Mahkemesi (“AYM”), 1 Aralık 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan, 22 Temmuz 2025 tarih ve 2024/24 E. 2025/164 K. sayılı kararı ile 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun’un (“3095 s. Kanun”) 1. Maddesinin sözleşmeden kaynaklanmayan borç ilişkileri yönünden iptaline karar vermiştir (“Karar”). Karar’ın tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.
Karara Konu Olay
- 3095 s. Kanun’un 1. Maddesi uyarınca, 6098 s. Türk Borçlar Kanunu ve 6102 s. Türk Ticaret Kanunu’na göre faiz ödenmesi gereken ve faiz oranının sözleşmede tespit edilmediği hallerde, faiz oranı yıllık %12’dir. Cumhurbaşkanı, söz konusu oranı, yüzde onuna kadar indirmeye veya bir katına kadar artırmaya yetkilidir.
- %12’lik faiz oranı 20 Mayıs 2025 tarihinde 8485 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile, 1 Haziran 2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere bir katına kadar artırılmış ve yıllık %24 olarak belirlenmiştir.
- Söz konusu faiz oranı, sözleşmelerden kaynaklanan alacaklar yanı sıra haksız fiil ve sebepsiz zenginleşme gibi alacaklar bakımından da geçerli, ortak kural niteliğindedir.
- Karara konu olayda, deprem nedeniyle taşınmazı yıkılan bir vatandaş, uğradığı zararın tazmini talebiyle Kahramanmaraş 3. İdare Mahkemesi nezdinde dava açmıştır. Mahkeme, 3095 s. Kanun’un 1. Maddesi ile belirlenen faiz oranının, ve Cumhurbaşkanı’na bu oranı artırma yönünde tanınan yetkinin mevcut enflasyon karşısında yetersiz kaldığını, paranın değer kaybını önleyebilecek bir güvence teşkil etmediğini öne sürerek, söz konusu maddenin Anayasa ile korunan mülkiyet hakkını ihlal ettiği gerekçesiyle iptalini talep etmiştir.
AYM, 3095 s. Kanun Madde 1 Kapsamında Düzenlenen Kanuni Faiz Oranının Enflasyon Karşısında Etkili Bir Telafi Mekanizması Sunmadığı Sonucuna Varmıştır
AYM Karar’a yönelik değerlendirmesinde:
- Öncelikle, faiz ve ana para alacaklarının mülkiyet hakkı kapsamında olduğunu vurgulanmış ve incelemesini bu çerçevede gerçekleştirmiştir.
- Mevcut kanunî faiz oranının enflasyon karşısında fiilen değer kaybını telafi etmediğini; dolayısıyla etkili bir giderim mekanizması sunmadığını tespit etmiştir. Bu nedenle, sözleşme dışı borç ilişkilerinde uygulanan kanunî faiz oranının, mülkiyet hakkını düzenleyen Anayasa m. 35’e, ve etkili başvuru hakkını güvence altına alan Anayasa m. 40’a aykırı olduğuna kanaat getirmiş ve ilgili hükmün iptal edilmesine karar vermiştir.
- İptalin derhal yürürlüğe girmesinin bir yasal boşluk yaratacağı ve bunun kamu yararını olumsuz etkileyebileceği gerekçesiyle, iptal kararının Resmî Gazete’de yayımlandığı tarihten dokuz ay sonrasında yürürlüğe girmesine karar vermiştir. Karar’ın yürürlüğe gireceği tarihe kadar içinde TBMM’nin yeni bir düzenleme yapması beklenmektedir.
Yukarıda yer verilen açıklamalar, YılmazÜlker Avukatlık Bürosu’nun ("YılmazÜlker”) konuya ilişkin genel değerlendirmelerini yansıtmakta olup, herhangi bir hukuki görüş veya danışmanlık hizmeti niteliği taşımamaktadır. Bu kapsamda belirtilen hususlara dayanarak işlem yapılmadan önce, somut olayın özellikleri dikkate alınarak profesyonel hukuki destek alınması tavsiye olunur. YılmazÜlker’e işbu belgenin içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.
#YılmazÜlker #KambiyoMevzuatı #AnayasaMahkemesi #TürkHukuku #Yayın